Op de markt brengen van producten voor eenmalig gebruik verder beperkt: wat mag en wat niet?

Bij K.B. van 9 december 2021 (BS 14 januari 2021) wordt een verdere regeling uitgevaardigd om, enerzijds, de effecten van bepaalde producten voor eenmalig gebruik op het milieu te voorkomen en te verminderen, en, anderzijds, herbruikbare producten en de overgang naar een circulaire economie met innovatieve en duurzame bedrijfsmodellen, producten en materialen te bevorderen. Tenzij anders aangegeven gelden de nieuwe bepalingen sinds 24 januari 2022.

Grondslag

Het K.B. is genomen in uitvoering van artikel 5, § 1 van de wet van 21 december 1998 betreffende de productnormen ter bevordering van duurzame productie- en consumptiepatronen en ter bescherming van het leefmilieu, de volksgezondheid en de werknemers. Deze wet bepaalt dat alle producten die in de handel worden gebracht zodanig ontworpen moeten zijn dat hun fabricage, voorziene gebruik en verwijdering de volksgezondheid niet aantasten en niet of zo weinig mogelijk bijdragen tot een toename van de hoeveelheid en de mate van schadelijkheid van afvalstoffen en tot andere vormen van verontreiniging.

Teneinde het leefmilieu, de volksgezondheid of de werknemers te beschermen en duurzame productie- en consumptiepatronen te bevorderen, kan de Koning onder andere maatregelen nemen om het op de markt brengen van een product te regelen, op te schorten of te verbieden. De Koning kan ook de eigenschappen, samenstelling, verpakking, presentatie en conditionering van een product met het oog op het op de markt brengen ervan, reglementeren en de wijze bepalen waarop bewezen of te kennen moet worden gegeven dat aan deze regels voldaan wordt. Tevens kan de Koning bepalen welke informatie moet worden verstrekt betreffende een product of een productgroep voorafgaandelijk aan of naar aanleiding van het op de markt brengen van het product.

Met het K.B. van 9 december 2021 worden bepaalde bepalingen van Richtlijn 2015/720 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2015 tot wijziging van Richtlijn 94/62/EG betreffende de vermindering van het verbruik van lichte plastic draagtassen en van Richtlijn 2019/ 904/EU van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende de vermindering van de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu, omgezet naar Belgisch recht.

Richtlijn 2015/720 heeft tot doel een duurzame vermindering van het verbruik van lichte plastic draagtassen te verwezenlijken.

Richtlijn 2019/904/EU heeft tot doel :

• het verbruik van bepaalde wegwerpartikelen te verminderen en te verbieden;
• oxo-afbreekbare kunststoffen te verbieden;
• de verplichting in te voeren dat doppen en deksels op bepaalde recipiënten bevestigd moeten blijven;
• een markering voor een reeks plastic producten voor eenmalig gebruik;
• een verplicht percentage gerecycleerd materiaal voor pet-flessen.

Verbod om bepaalde kunststofproducten op de markt te brengen

Het K.B. van 9 december 2021 omvat in de eerste plaats een verbod inzake het voor de eerste keer op de markt brengen van bepaalde kunststofproducten voor eenmalig gebruik zoals gedefinieerd in het K.B. en verder opgelijst in de erbij gevoegde bijlage 1.

Het gaat meer bepaald om:

1. Lichte plastic draagtassen met handvaten (de “kassatassen’) (met een aantal uitzonderingen);
2. Kunststof drinkbekers voor eenmalig gebruik met uitzondering van de kartonnendrinkbekers met coating;
3. Katoenen wattenstaafjes tenzij deze vallen binnen de regeling voor medische hulpmiddelen;
4. Bestek (vorken, messen, lepels, eetstokjes);
5. Borden;
6. Rietjes;
7. Roerstaafjes, tenzij deze vallen binnen de regeling inzake medische hulpmiddelen;
8. Stokjes en mechanismen om te bevestigen aan ballonnen (uitgezonderd industriële of professionele toepassingen;
9. Voedselverpakkingen gemaakt van geëxpandeerd polystyreen (specifiek deze bedoeld voor: onmiddelijke consumptie, consumptie uit de container zelf en consumptie zonder verdere bereiding);
10. Drankverpakkingen gemaakt van geëxpandeerd polystyreen doppen en deksels inbegrepen;
11. Drinkbekers gemaakt van geëxpandeerd polystyreen doppen en deksels inbegrepen.

Voor sommige producten (zie bijlage 1: 1° en 2°) geldt een overgangsfase van 12 maanden.

Bijzondere vereisten bij introductie van bepaalde kunststofproducten op de markt

Voor andere producten wordt de introductie op de markt onderworpen aan een bijzondere vereiste.

Zo mogen de in bijlage 2 opgenomen kunststofproducten voor eenmalig gebruik met kunststoffen doppen en deksels, vanaf 3 juli 2024, alleen voor de eerste keer op de markt worden gebracht als de doppen en deksels tijdens de fase van beoogd gebruik van de producten aan de verpakkingen bevestigd blijven.

Het gaat om drankverpakkingen van maximaal drie liter (doppen en deksels inbegrepen) en samengestelde drankverpakkingen, doppen en deksels inbegrepen, met uitzondering van :

1. Glazen of metalen drankverpakkingen met kunststoffen doppen en deksel;
2. Drankverpakkingen bedoeld en gebruikt voor voeding voor specifiek medisch gebruik, gedefinieerd in artikel 2, lid 2, onder g) van verordening (eu) nr. 609/2013 van het Europees parlement en de raad van 12 juni 2013 inzake voor zuigelingen en peuters bedoelde levensmiddelen, voeding voor medisch gebruik en de dagelijkse voeding volledig vervangende producten voor gewichtsbeheersing, dat in vloeibare vorm is;

Voor petflessen zoals opgesomd in bijlage 3 legt het K.B. vanaf 2025 de verplichting op om ervoor te zorgen dat deze flessen voor minimum 25% bestaan uit gerecycleerde kunststoffen en vanaf 2030 uit minstens 30% gerecycleerde kunststoffen.

Informatieverplichting

Het K.B. van 9 december 2021 legt ook een informatieverplichting ten aanzien van de consument op. Deze bepaalt immers dat voor bepaalde kunststofproducten voor eenmalig gebruik die voor de eerste keer op de markt worden gebracht, op hun verpakking of op het product zelf een opvallende, duidelijk leesbare en onuitwisbare markering met informatie moet worden aangebracht over:

1. de passende afvalbeheeropties voor het product of de verwijderingsmanieren die voor dit product vermeden moeten worden, in overeenstemming met de afvalhiërarchie, en;
2. de aanwezigheid van kunststoffen in het product en het negatieve effect op het milieu van zwerfafval of andere ongepaste manieren van verwijdering van het product.

Deze vermelding moet worden aangebracht op de producten vermeld in bijlage 4, zijnde:

1. Maandverbanden, tampons en inbrenghulzen voor tampons;
2. Vochtige doekjes, m.a.w. vooraf bevochtigde doekjes voor persoonlijke hygiëne en huishoudelijke doekjes;
3. Tabaksproducten met filters en filters die verkocht worden voor gebruik in combinatie met tabaksproducten;
4. Drinkbekers.

Faciliteren van hergebruik

Tot slot en met als doel hergebruik te bevorderen, bepaalt het K.B. van 9 december 2021 dat voor glazen statiegeld flessen, er bij het op de markt brengen ervan voor moet worden gezorgd dat de etiketten en andere markeringen aangebracht op glazen statiegeld flessen, evenals lijmen en andere kleefmiddelen die worden gebruikt om etiketten op statiegeld flessen te bevestigen, gemakkelijk moeten kunnen worden verwijderd. Deze bepaling geldt niet voor statiegeldflessen die deel uitmaken van een statiegeldsysteem in een gesloten circuit.

Vragen in verband met dit K.B.? Contacteer ons.